حفظ تندرستی و رهایی از رنج و بیماری یکی از مهمترین مسایلی است که همواره در طول تاریخ ، فکر بشر را به خود مشغول نموده است و با پیشرفت علم و شناختن عوامل بیماریزا و تأثیر آن بر تندرستی ، انسان آموخت که باید در محیطی پاکیزه و سالم زندگی کند و محیط زندگی خود را از آلودگی پاک سازد و از آنچه سلامت را به خطر می اندازد اجتناب نماید . همچنین دریافت ، تحقق ایجاد یک محیط سالم و پاکیزه جز با بهره گیری از همه ظرفیت ها ، اندیشه ها و افکار مختلف میسر نخواهد شد . محيط” به مجموعه اي از شرايط خارجي و تاثيرات وارده ناشي از آنها بر زندگي يك موجود زنده اطلاق ميگردد. طبق تعريف، محيط شامل هوا، آب و خاك و روابط بين آنها و كليه موجودات زنده ميباشد. بر اين اساس هدف “بهداشت محيط” كنترل كليه عواملي است كه بالقوه و بالفعل تاثيرات سويي بر بقا، و سلامتي انسان اعمال ميكنند. بيماريهاي بسياري با عوامل گوناگون اعم از بيولوژيك و شيميايي از طريق آب، هوا، مواد غذايي سياري از عوامل محيطي سلامتي انسان را تهديد مينمايند. راهبرد اساسي بهداشت محيط در مهار اين بيماريها كنترل منبع بيماري، نحوه سرايت و تامين بهبود شرايطي است كه حساسيت فرد را افزايش دهد. فعاليتهاي بهداشت محيط بسيار گسترده و متنوع بوده و برنامه هاي مختلفي اعم از عمليات مهندسي، فعاليتهاي آموزشي و پژوهشي، اقدامات اصلاحي، كارهاي ستادي و مديريتي و غيره را شامل ميگردد. برخي از مهمترين برنامه هاي بهداشت محيط عبارتند از : پيشگيري از بروز سوانح و حوادث، كنترل آلودگي هوا، پيشگيري از بيماريهاي واگير، بهداشت محيط در موارد اضطراري، نظارت بهداشتي بر تهيه، توزيع و فراورش مواد غذايي، كنترل بيماريهاي ناشي از مواد غذايي و مسموميتها، كنترل مواد زايد خطرناك، بهداشت مسكن، حفظ سلامتي در محيطهاي بسته، كنترل حشرات و جوندگان، بهداشت اماكن عمومي، كنترل سر و صدا، كنترل عوامل مزاحمت آفرين، بهداشت شغلي، بهداشت و ايمني فراورده هاي توليدي، كنترل پرتوها، بهسازي اماكن و فعاليتهاي تفريحي، تصفيه و دفع فاضلابها، مديريت مواد زايد شهري و مواد زايد خطرناك، بهداشت شناگاه ها و ساير تفريحات آبي، تامين آب آشاميدني سالم. اقدامات اساسي بهداشت محيط را ميتوان در قالب چالشهاي عمومي و اختصاصي آن طبقه بندي كرد. چالشهاي عمومي شامل علوم عمومي، ارتباطات و آموزش، برنامه ريزي و مديريت، مهارتهاي فني عمومي، مهارتهاي ستادي و نظارتي و نگرش حرفه اي ميباشند. چالشهاي تخصصي بهداشت محيط را ميتوان به مسايل مربوط به هوا، آب و فاضلاب، مواد زايد جامد، مواد زايد خطرناك، مواد غذايي، سروصدا، حشرات و جوندگان، پرتوها، محيطهاي بسته، مواد شيميايي در محيط، جمعيت و مسكن و آسيبهاي زيست محيطي منتسب نمود. توفيقات نظري و عملي در زيرگروه هاي هر يك از محورهاي چالش مذكور سرانجام منجر به تحقق هدف اصلي بهداشت محيط يعني حفظ و ارتقاي سلامتي و بهبود سطح زندگي افراد جامعه ميگردد. |